Er zijn oude brieven voor Franse matrozen gevonden die nooit zijn bezorgd: tot nu toe waren ze nooit gelezen

door Janine

15 November 2023

Zoals we weten was vroeger de enige manier om over afstand te communiceren per brief, en oude brieven zijn een fascinerend overblijfsel uit dat nu verloren tijdperk. Ruim tweehonderd jaar later zijn veel van deze stukjes geschiedenis geopend en openbaar gemaakt. Dit is wat ze vertellen.

Brieven aan Franse matrozen, geschreven tijdens de Zevenjarige Oorlog

Cambridge University

Frankrijk, midden achttiende eeuw. De Franse matrozen waren op zee, terwijl hun families ver weg waren en hen misten. Dus wendden ze zich tot het enige hulpmiddel dat ze konden gebruiken om in contact te komen met hun dierbaren: handgeschreven brieven. De dagen van smartphones en berichten die directe communicatie mogelijk zouden maken, waren nog ver weg. In dit geval was het enige mogelijke middel om de "korte" afstand tussen Frankrijk en Groot-Brittannië te overbruggen een brief.

Veel van deze brieven bereikten echter nooit hun bestemming en meer dan honderd werden tijdens de Zevenjarige Oorlog door de Royal Navy in beslag genomen, overgedragen aan de Admiraliteit in Londen en na verloop van tijd vergeten zonder ooit te zijn gelezen. Tenminste, tot nu. De berichten uit 1757/1758 bleven achtergelaten in het Nationaal Archief in Kew, Londen, totdat een professor ze vond en besloot ze te lezen.

De liefdevolle woorden van een Franse vrouw aan haar echtgenoot

Cambridge University - Renaud Morieux

Renaud Morieux, van de Faculteit Geschiedenis van de Universiteit van Cambridge en Pembroke College, Verenigd Koninkrijk, heeft bijna drie eeuwen later eindelijk een stem gegeven aan de woorden van Franse moeders, vriendinnen, zussen en echtgenotes die smachtten in afwachting van hun terugkeer, terwijl hun matrozen voortdurend met gevaren werden geconfronteerd. De professor vond fragmenten uit het dagelijkse leven van die tijd. Een zee van verloren gevoelens, die weer aan het licht komen door het lezen van Renaud.

“Ik zou je de hele nacht kunnen schrijven... Ik ben voor altijd je trouwe vrouw. Welterusten, mijn lieve vriend. Het is middernacht. Ik denk dat de tijd voor mij is gekomen om te rusten” zijn de woorden van Marie Dubosc, geschreven voor haar echtgenoot Louis Chambrelan, de eerste luitenant van het Franse oorlogsschip Galatée, zich er niet van bewust dat het schip was aangevallen door Engelse troepen. De twee zouden elkaar nooit meer zien en de brief van Marie werd nooit door Louis gelezen: de vrouw leefde niet meer dan een jaar vanaf het moment dat ze de brief schreef, terwijl haar man nog niet naar huis was teruggekeerd. Chambrelan slaagde er echter in zijn reis te overleven en hertrouwde in 1761.

De brieven uit het midden van de achttiende eeuw, gecodificeerd door de Engelse professor

Cambridge University/Youtube

Het kostte Morieux enkele maanden om de honderdtwee brieven te decoderen. Ze waren geschreven in een vaak onbegrijpelijk handschrift zonder leestekens, en werden uiteindelijk ontcijferd. “Er waren drie stapels brieven bij elkaar gehouden met lint. Ze waren heel klein en verzegeld. Ik besefte dat ik de eerste persoon was die deze zeer persoonlijke berichten las sinds ze waren geschreven. De beoogde ontvangers hebben deze mogelijkheid niet gehad. Het was heel emotioneel”, aldus de professor. “Deze brieven spreken over universele menselijke ervaringen, ze gaan niet alleen over Frankrijk of de achttiende eeuw. Ze laten zien hoe we allemaal met de grote uitdagingen van het leven worden geconfronteerd."

Van de 60.137 Franse matrozen die in 1758 in oorlog waren, werden er 19.632 gepakt en gevangengezet in Groot-Brittannië. Velen werden later vrijgelaten, maar ze lazen nooit de ontroerende woorden die in deze brieven voor hen geschreven stonden. Een ander opmerkelijk voorbeeld is dat gericht aan Nicolas Quesnel: zijn moeder Marguerite wendde zich waarschijnlijk tot een schrijver om haar zoon te laten weten: “Op de eerste dag van het jaar schreef je aan je verloofde. Ik denk meer aan jou dan jij aan mij. Hoe dan ook, ik wens je een gelukkig nieuwjaar, vol zegeningen van de Heer. Ik denk dat ik op het punt sta te sterven, ik ben al drie weken ziek. Geef mijn complimenten aan Varin, het is alleen zijn vrouw die mij jouw nieuws geeft." Een paar weken later schreef zijn vriendin Marianne aan de jonge zeeman: "De zwarte wolk is verdwenen, de brief die je moeder van je heeft gekregen, heeft de sfeer verlicht."

Vergeten brieven, maar niet zo ver van vandaag

Gedachten, gevoelens en ook kleine familieconflicten zijn niet zo ver verwijderd van de huidige tijd, ondanks het feit dat communicatiemiddelen zijn geëvolueerd. Echt aangrijpend om deze oude briefpassages te kunnen lezen, vind je niet?